चितवन ०३ साउन ।। चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जमा एक वर्षको अन्तरालमा ३७ वटा गैँडा मरेका छन् । यीमध्ये ३३ वटा गैँडाको मृत्यु प्राकृतिक कारणले मृत्यु भएको छ । नौवटा गैँडा आपसमा जुधेर मरेका छन् । भने बाघको आक्रमणबाट ६ वटा मरेका छन्। दुईवटा चोरी शिकारीबाट र एउटाको कारण नखुलेको छैन ।
आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा १८ वटा भाले र १४ वटा पोथी गैँडा मरेको चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जका सुचना अधिकारी गणेशप्रसाद तिवारीले बताए। पाँचवटा गैँडाको पहिचान खुलेका छैन् । यी मध्ये एकवर्ष भन्दा कम उमेरका ६ गैँडा मरेका छन् । साना गैँडा बाघको आक्रमणको जोखिममा हुन्छ ।
बच्चा देखेपछि बाघ पछि लागेर मौका छोपेर आक्रमण गर्छ । गैंडाको बच्चालाई बाघले आक्रमण मार्छ । जुधेर, बुढो भएर, दलदल र खाडलमा फसेर, बाघको आक्रमणमा मरेका हुन् । बाघले झम्टिदा घाइते भएपछि संक्रमणका कारण बच्चा मर्ने गर्छ । आर्थिक वर्ष २०७५/७६ मा ४३ गैँडा मरेका थिए । आर्थिक वर्ष २०७४/०७५ मा २६ गैंडा प्राकृतिक कारणले मरेका थिए ।
राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण कोषका पूर्व प्रमुख रामकुमार अर्यालले प्राकृतिक कारणले मरेको भएपनि उमेर पुगेका बाहेकको कारण संरक्षणमा चुनाती रहेको बताए । वन्यजन्तु अवलोकनका लागी ख्याती कमाएको चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जमा गैँडा हेर्नकै लागी पर्यटक आउँछन् । यत आर्थिक वर्षमा एक लाख ९० हजार ४५८ पर्यटकले चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज घुमेका छन् ।
सन् २०२१ म गरिएको गणना अनुसार नेपालमा सात सय ५२ गैँडा थिए। चितवन राष्ट्रि निकुञ्जमा ६ सय ९४ गैँडा छन् ।
